Europese Commissie presenteert routekaart voor versterking van defensievermogens tegen 2030 

De Europese Commissie heeft de routekaart “Behoud van vrede en paraatheid op defensiegebied 2030” gepresenteerd. Deze routekaart bouwt voort op het Witboek voor Europese Defensie – Paraatheid 2030 en sluit aan bij de recente toename van de defensiebudgetten van de EU-lidstaten. 

Vier kerninitiatieven voor Europese defensie 

Het stappenplan bevat vier vlaggenschipprojecten die de Europese paraatheid op land, zee, in de lucht en in cyberspace aanzienlijk moeten versterken: 

• European Drone Defence Initiative – Ontwikkeling van geavanceerde drone- en tegendronecapaciteit. Dit systeem wordt multi-laags en technologisch geavanceerd, met interoperabele mogelijkheden om drones te detecteren, volgen en neutraliseren, én voor precisieslagen op gronddoelen. Lidstaten kunnen hierdoor gezamenlijk kritieke infrastructuur beschermen, volledig in samenwerking met de NAVO. 

• Eastern Flank Watch – Versterking van de oostelijke grensgebieden van de EU, inclusief lucht- en maritieme defensie en grensbeheer.  

• European Air Shield – EU-brede luchtverdediging die lidstaten ondersteunt bij het detecteren en afweren van dreigingen in het luchtruim. Dit versterkt de Europese capaciteit om snel en gecoördineerd te reageren. 

• European Space Shield – Bescherming van Europese ruimte- en satellietsystemen. Het project bouwt voort op nationale en commerciële capaciteiten. Het bevordert interoperabele defensiemiddelen en versterkt Europa’s weerbaarheid tegen elektronische dreigingen. 

Versterking van de Europese defensie-industrie 

Een sterke en innovatieve defensie-industrie is cruciaal voor zowel Europese afschrikking als economische veiligheid. Het plan zet in op: 

• Het opschalen van productiecapaciteit en het sluiten van lacunes in wapensystemen, munitie en strategische goederen. 

• Investeringen in innovatie, onderzoek en ontwikkeling van baanbrekende technologieën, met speciale aandacht voor start-ups, scale-ups en het MKB. 

• Het stimuleren van samenwerking tussen lidstaten via gezamenlijke inkoopprogramma’s, zodat interoperabiliteit, efficiëntie en waarde voor geld worden verbeterd. 

• Ondersteuning van talentontwikkeling via het Pact for Skills, inclusief het omscholen van 600.000 werknemers voor de defensiesector tegen 2030. 

Vermindering van afhankelijkheid van kritieke grondstoffen en componenten door strategische projecten, alternatieve materialen en partnerschappen met gelijkgestemde landen. 

Vermogenscoalities en samenwerking 

Lidstaten worden aangemoedigd coalities te vormen in negen strategische domeinen, zoals lucht- en raketverdediging, cyber/AI, drones, grondgevechten en maritiem. Zo kunnen kritieke lacunes gezamenlijk worden gedicht en productiecapaciteit snel worden opgeschaald. 

Europese markt en investeringen 

Het stappenplan streeft naar een geïntegreerde EU-markt voor defensiematerieel om productie en innovatie te stimuleren. Met het ReArm Europe Plan / Readiness 2030 worden publieke en private investeringen gemobiliseerd, waardoor lidstaten sneller en op grotere schaal resultaten kunnen boeken. 

Mobiliteit en paraatheid 

Tegen 2027 wil de EU een volledig netwerk van land-, lucht- en zeeroutes realiseren voor snelle inzet van troepen en materieel. Dit versterkt, in nauwe samenwerking met de NAVO, de crisisrespons van de EU en verbetert de militaire mobiliteit, vooral aan de kwetsbare oostflank. Een Military Mobility-pakket wordt in november gepresenteerd om regelgeving te harmoniseren en knelpunten weg te nemen. 

Oekraïne: sleutelpartner voor Europese paraatheid 

Het stappenplan benadrukt het belang van Oekraïne als onderdeel van de Europese paraatheid. Door Oekraïne te versterken met wapensystemen, training, industrialisatie en technologie, draagt de EU bij aan de veiligheid van zowel Oekraïne als alle lidstaten. De Drone Alliance met Oekraïne stimuleert gezamenlijke innovatie tussen Europese en Oekraïense bedrijven. 

Horizontale maatregelen 

Een goed functionerende EU-defensiemarkt, vereenvoudigde inkoopprocedures en betrouwbare trans-Europese toeleveringsketens zijn cruciaal. Daarnaast zet het stappenplan in op onderzoek en innovatie in kunstmatige intelligentie en andere baanbrekende technologieën voor defensie, zodat Europa strategisch wendbaar blijft en technologische onafhankelijkheid behoudt. 

Ook provincies kunnen een rol spelen in het versterken van de Europese defensie-inspanningen. Zij kunnen hierop inspelen door: 

• de regionale economie te verbinden met Europese prioriteiten voor defensieversterking; 

• bij te dragen aan militaire mobiliteit, bijvoorbeeld via infrastructuur zoals wegen, bruggen, havens en luchthavens; 

• innovatieve en toeleverende bedrijven te ondersteunen – van start-ups tot scale-ups – op het gebied van dual-use technologie, cyberveiligheid en drones.

Bronnen:

Joint Communication to the European Parliament, the European Council and the Council. Preserving Peace – Defence Readiness Roadmap 2030 – Publicatie Europese Commissie  

Commissie en hoge vertegenwoordiger presenteren nieuwe routekaart voor defensie ter versterking van de Europese defensievermogens – Persbericht Europese Commissie  

Door:

Leah Corsmit, Huis van de Nederlandse Provincies.

---