Raadpleging: evaluatie Herstel- en Veerkrachtfaciliteit

Posted 27 maart 2023

De Europese Commissie vraagt om input voor de tussentijdse evaluatie van de Herstel- en Veerkrachtfaciliteit, in het leven geroepen om de Europese economie een boost te geven na de COVID-19 pandemie. Hoe doeltreffend en efficiënt is de faciliteit, twee jaar na de start?

Raadpleging

De Europese Commissie heeft een raadpleging gestart om de Herstel- en Veerkrachtfaciliteit (HVF) te evalueren. De HVF is in 2021 ingesteld om de Europese economie veerkrachtiger, duurzamer en digitaler te maken na de COVID-19 pandemie. Aan de hand van nationale herstelplannen, konden landen aanspraak maken op een deel van het budget van 723 miljard euro. Voor Nederland werd 4,7 miljard euro gereserveerd, onder meer om de stikstofproblematiek aan te pakken, de woningmarkt te verbeteren en de digitale transformatie handen en voeten te geven. Inmiddels is van totaal gereserveerde 723 miljard euro al ruim 112,8 miljard uitbetaald aan de EU-lidstaten.

Daarbij heeft de Europese Unie in het voorjaar van 2022 besloten om de HVF in te zetten voor de financiering van het REPowerEU-plan, bedoeld om onafhankelijk te worden van Russische fossiele brandstoffen. Hiermee is een extra dimensie aan de faciliteit toegevoegd: lidstaten kunnen hun herstelplannen nu gebruiken om de energietransitie te bekostigen.

De tussentijdse evaluatie is bedoeld om te beoordelen wat de stand van zaken is met betrekking tot de doeltreffendheid, de efficiëntie en de Europese meerwaarde van de faciliteit. Voldoet het programma, dat nog tot en met 2026 zal lopen, tot nu toe aan de verwachtingen? Zowel nationale overheden als regionale en lokale overheden worden uitgenodigd te reageren. Dit kan tot en met 8 juni 2023, via deze website.

Regionale betrokkenheid

Er is veel te doen geweest rondom de betrokkenheid van regionale stakeholders bij het opstellen van de nationale herstelplannen. Na meerdere oproepen en actieve pogingen van Nederlandse decentrale overheden bij de rijksoverheid om betrokken te worden bij het opstellen van het Nederlandse HVP, presenteerde de Nederlandse regering op 28 maart 2022 een conceptplan dat niet in samenspraak met decentrale overheden werd opgesteld. Ondanks de oproep van de Europese Commissie en vermelding in de Europese HVF wetgeving zijn in een klein aantal EU-lidstaten, decentrale overheden daadwerkelijk betrokken.

Het Europees Comité van de Regio’s (CvdR) is bezorgd over de beperkte betrokkenheid van decentrale overheden bij de voorbereiding en uitvoering van de nationale plannen. Onderzoek van het CvdR laat zien dat slechts 1% van de decentrale overheden betrokken is geweest bij het opstellen van het HVP en maar 9% gedeeltelijk. Volgens Rob Jonkman, rapporteur van het CvdR en wethouder van de gemeente Opsterland, is het een gemiste kans van de Commissie om de onvrede van lokale en regionale overheden niet op te nemen in het evaluatieverslag over de uitvoering van het HVF. Hij vraagt met zijn advies aandacht om dit wel mee te nemen in de tussentijdse evaluatie die naar verwachting dit jaar uitkomt.