4,7 miljard euro voor Nederlandse boeren: nationaal strategisch plan goedgekeurd

Posted 10 oktober 2022

In Agrofood, Duurzame & Gezonde Leefomgeving

Nederland en de Europese Commissie hebben een akkoord bereikt over het Nationaal Strategisch Plan (NSP) voor het nieuwe, gemeenschappelijke landbouwbeleid (GLB). Er is 4,7 miljard euro beschikbaar voor Nederlandse boeren om activiteiten te ontplooien die bijdragen aan de groene transitie.

Nationaal strategisch plan

Na een lange periode van onderhandelingen, hebben de Europese Commissie en Nederland een informeel akkoord bereikt over het NSP van Nederland in het kader van het nieuwe GLB. De maatregelen gaan per 1 januari 2023 van start en lopen tot eind 2027. Met het nieuwe GLB en de goedkeuring van het Nederlandse NSP komt er in totaal 4,7 miljard euro vrij voor Nederlandse boeren om te besteden aan activiteiten die bijdragen aan een toekomstbestendige en innovatieve landbouw. De balans tussen de agrarische sector, de natuur, het milieu en het klimaat staat hierbij voorop. Het NSP van Nederland richt zich specifiek op het vergoeden van maatschappelijke diensten en de water- en bodemkwaliteit en de biodiversiteit. Het zet in op een uitbreiding van de biologische landbouw in Nederland tot 6% in 2027. De uitvoering van het NSP vergt gezamenlijke inzet van boeren, decentrale overheden en de rijksoverheid. De provincies zijn medeopdrachtgever van het GLB-NSP en hebben zich, samen met de waterschappen en het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, de afgelopen jaren hard gemaakt voor een ambitieus plan.

Eco-regelingen

Een belangrijk onderdeel van het Nederlandse NSP is de eco-regeling. Op dit moment ontvangen boeren een vast bedrag per hectare land. Dit bedrag wordt komende jaren verlaagd. In plaats daarvan worden agrariërs betaald voor het verlenen van maatschappelijke diensten ter vergroening en verduurzaming van de land- en tuinbouw. Er zijn twintig eco-regelingen waar boeren uit kunnen kiezen, zoals het beheren van houtwallen, waarmee zij tussen de 60 en 200 euro per hectare kunnen verdienen. Dit moet de boeren ondersteunen in hun inkomen. Ook worden ze hiermee nadrukkelijk onderdeel van de oplossing voor uitdagingen op het gebied van biodiversiteit, water en klimaat, aldus Carola Schouten, ad interim minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Naast de eco-regelingen, kunnen boeren ook meedoen aan het agrarisch natuur- en landschapsbeheer (ANLb). Door specifieke leefgebieden te beheren, kunnen boeren een extra vergoeding krijgen.

Duurzaamheidsvoorwaarden

Voordat boeren een subsidie vanuit de eco-regeling of het ANLb kunnen ontvangen, moeten zij eerst aan duurzaamheidsvoorwaarden voldoen. Dit zijn voorwaarden zoals bufferstroken langs akkers en weilanden en gewasrotatie. De onderhandelingen over deze voorwaarden hebben het proces erg vertraagd, waardoor het Nederlandse NSP relatief laat tot een informeel akkoord kwam. Er moet voorkomen worden dat boeren in de knel komen met hun subsidieaanvragen voor 2023. Boeren krijgen daarom meer tijd om zich aan te melden en er wordt meer rekening gehouden met andere omstandigheden die verduurzaming kunnen vertragen als gevolg van het late besluit. Dit zal het doelbereik in 2023 wellicht verlagen, maar ad interim minister Schouten heeft er vertrouwen in dat deze versoepeling op termijn juist tot een grotere deelname en een groter doelbereik leidt.

Sociale dimensie

Naast de groene dimensie van het nieuwe GLB, is de sociale dimensie eveneens belangrijk. Zo wil het Nederlandse NSP met name de steun aan jonge boeren versterken met een nieuwe regeling. Met een eenmalig bedrag van 25.000 euro krijgen jonge boeren vestigingssteun als zij zeggenschap in een bedrijf hebben en een duurzaamheidsplan hebben opgesteld. De top-up voor jonge boeren in inkomenssteun wordt uitgefaseerd.

Verder worden boeren extra ondersteund op het moment dat het GLB meer van hen vraagt, zoals boeren die nabij veenweidegebieden en Natura 2000-gebieden hun bedrijf hebben. Voor hen is extra geld beschikbaar om samen te werken met andere stakeholders aan een toekomstbestendige bedrijfsvoering. Het NSP zet zo in op een gebiedsgerichte aanpak, waar wordt gekeken naar de specifieke behoeftes van de regio. Zo maken agrarische collectieven en lokale actiegroepen plannen in het kader van ANLb en LEADER, bottom-up projecten gericht op sociaaleconomische ontwikkeling. In integrale gebiedsprocessen kan financiering vanuit het GLB helpen, om tot haalbare gebiedsplannen te komen.

Gemeenschappelijk landbouwbeleid

Sinds 1962 bestaat het Europese GLB, aanvankelijk bedoeld om de voedselproductie te verhogen. Door de jaren heen is het GLB enkele keren gewijzigd, waarbij er steeds meer nadruk kwam op klimaat- en milieudoelstellingen. Afgelopen december 2021 werd het nieuwe GLB goedgekeurd door de Europese instellingen, waarin de groene en sociale dimensie topprioriteit zijn.

Voor specifieke vragen kunt u contact opnemen met Ilse Buijs, dossierhouder Agrofood in het Huis van de Nederlandse Provincies.