EU moet voortrekker worden op het gebied van strategische, geavanceerde materialen

Posted 4 maart 2024

Hoe zorgt de EU ervoor dat het een wereldwijde leider wordt op het gebied van geavanceerde materialen, bijvoorbeeld voor de productie van hernieuwbare energie, batterijen, satellieten of geneesmiddelen? De Europese Commissie heeft een nieuwe strategie gepresenteerd.

Industrieel leiderschap

De Europese Commissie heeft een nieuwe strategie voor industrieel leiderschap op het gebied van geavanceerde materialen gelanceerd. Dit zijn materialen die zijn ontworpen met bepaalde, specifieke functies en die van groot belang zijn voor innovatie, bijvoorbeeld in de productie van batterijen, defensiemateriaal of medische hulpmiddelen. Volgens de Commissie zijn deze materialen cruciaal voor de groene en digitale transitie, zoals de nieuwe generatie halfgeleidertechnologieën. Het is voor de strategische autonomie en economische veiligheid van de EU daarom van belang om de afhankelijkheid voor deze materialen van derden te verminderen.

De strategie is een niet-wetgevende mededeling en vormt een eerste aanzet naar een ecosysteem voor geavanceerde materialen, waarin de EU een koploperspositie inneemt binnen onderzoek en innovatie. De strategie bestaat uit vijf pijlers met verschillende acties die de EU-lidstaten, het bedrijfsleven en andere stakeholders samen met de Commissie kunnen uitvoeren.

Het versterken van onderzoek en innovatie op het gebied van geavanceerde materialen, onder meer door samen met de lidstaten gemeenschappelijke doelstellingen te definiëren en een gezamenlijke strategische aanpak tegen eind 2024 te ontwikkelen.
Het versnellen van de markttoegang van innovatieve materialen, bijvoorbeeld door de ontwikkeling van een “materialen gemeengoed” voor de Europese digitale infrastructuur voor geavanceerd onderzoek en innovatie. Dit moet het ontwerp, de ontwikkeling en het testen van nieuwe geavanceerde materialen in een gecontroleerde omgeving, ook met behulp van AI, aanzienlijk versnellen.
Meer investeringen en betere toegang tot financiering, zoals het mobiliseren van financiering in Horizon Europe van €500 miljoen voor de periode 2025-2027, waarvan ten minste €250 miljoen moet worden bijgedragen door private partijen. Ook benoemt de strategie andere bestaande EU-financieringsbronnen, zoals het EU-innovatiefonds en het STEP-platform.
Het bevorderen van de productie en het gebruik van geavanceerde materialen, bijvoorbeeld door het bevorderen van de productie en het gebruik van geavanceerde materialen bij openbare aanbestedingen.
Het oprichten van een technologieraad voor geavanceerde materialen. Deze raad gaat onder meer kijken naar het in lijn brengen van Europees, nationaal en regionaal beleid op het gebied van onderzoek en innovatie rondom geavanceerde materialen. De technologieraad betrekt daarbij onder meer de smart specialisation strategies (S3) onder het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) en de regionale innovatie valleien.

Strategische autonomie

Sinds 2023 staat strategische autonomie hoog op de agenda van de EU. De Commissie heeft in 2023 meerdere wetsvoorstellen gedaan om de strategische autonomie te verhogen en zo het Europese concurrentievermogen en de economische veiligheid in de EU te verbeteren.

Zo herzag de Commissie in juni 2023 de Europese begroting, om meer geld vrij te maken voor de strategische autonomie van Europa. Het voorstel voor een STEP-platform was hier onderdeel van. De Commissie publiceerde gelijktijdig een Europese strategie voor economische veiligheid, gekoppeld aan een aantal nieuwe acties. Zo wil de Commissie onder meer de interne markt versterken door te investeren in vaardigheden, onderzoek en innovatie.